Na międzyplony nigdy nie jest za późno?!
W związku z rosnącą liczbą ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz wzrostem problemów związanych z zanieczyszczeniem wód gruntowych, odpornościami i obecnym gwałtownym wzrostem cen nawozów, uprawa międzyplonów nabiera coraz większego znaczenia, ponieważ poprawia strukturę gleby oraz buduje bogatą w składniki odżywcze próchnicę.
Na ich korzyść przemawiają także następujące argumenty:
Zmniejszenie erozji gleby.
2. Poprawa ukorzeniania na głębokość.
3. Zaopatrzenie organizmów glebowych w substancje odżywcze.
4. Rozpuszczanie składników odżywczych.
5. Wzrost bioróżnorodności.
6. Tłumienie samosiewów i chwastów.
7. Zapobieganie parowaniu i utracie wody.
8. Dostarczanie i magazynowanie azotu.
9. Zapobieganie wymywaniu substancji odżywczych z gleby.
10. Celowe uwalnianie substancji odżywczych do następnej uprawy.
11. Zwalczanie i zagłuszanie rozwoju nicieni i chorób.
12. Tworzenie schronień dla dziko żyjących zwierząt.
…
Jest zatem wiele powodów, które przemawiają za uprawą międzyplonów, a czasem wręcz tego wymagają.
Uprawa międzyplonów – ale kiedy?
Ogólnie rzecz biorąc, optymalny czas siewu zależy od kilku czynników – na przykład od rodzaju międzyplonu. W zależności od typu i stylu rozwoju rośliny należy zwrócić uwagę na optymalny czas wysiewu. Przykładowo rośliny strączkowe należy wysiewać odpowiednio wcześnie ze względu na ich ciepłolubne właściwości i wolniejszy rozwój w początkowym okresie, aby dzięki temu uzyskać pożądane pokrycie gleby i móc w pełni wykorzystać ich pozytywne właściwości.
Zasadniczo w przypadku wczesnego siewu oczekuje się szybkiego wzrostu masy liści, a tym samym szybkiego pokrycia gleby, co z kolei zapewnia niezawodne i wczesne tłumienie chwastów. Ponadto powstaje wówczas również więcej biomasy niż w przypadku późnego siewu, co oznacza, że potencjalnie można związać więcej azotu.
Głównym argumentem przemawiającym za wczesnym siewem jest większa ilość dostępnych i odpowiednich gatunków. Z tego też powodu wybór odmian nadających się do późniejszego siewu jest ograniczona.
Nawet w przypadku niektórych gatunków, które tolerują późny wysiew, istnieje ryzyko, że z powodu wczesnych przymrozków uprawa zbyt wcześnie wyginie, a tym samym nie pokryje gleby i nie zadziała tak, jak się tego oczekuje od międzyplonów. Dlatego też tolerancja na mróz odgrywa kluczową rolę przy wyborze nasion.
| Roślina | Okres wysiewu | Tolerancja na przymrozki |
Gorczyca jasna | do połowy sierpnia | średnia |
Rzodkiew oleista | do połowy sierpnia | bardzo duża |
Łubin/wyka jara | do połowy sierpnia | średnia |
Facelia | do połowy września | duża |
Gryka | do początku września | brak |
Olejarka abisyńska | do połowy sierpnia | brak |
Koniczyna perska | do początków sierpnia | niewielka |
Koniczyna egipska | do połowy sierpnia | duża |
Słonecznik | do połowy sierpnia | niewielka |
Późny siew może przynieść korzyści:
- Późniejsze terminy siewu pozwalają na poświęcenie większej ilości czasu i uwagi na uprawę gleby. W ten sposób można odpowiednio przygotować powierzchnię pod międzyplon i następną uprawę jarą.
- Ze względu na możliwość wykonania kilku przejazdów uprawowych również nasiona samosiewów są intensywniej zwalczane. W szczególności gospodarstwa siejące w mulcz lub stosujące uprawę konserwującą mają dzięki temu możliwość mechanicznego zwalczania od dwóch do trzech fal wschodów samosiewów zbóż. Także problemy fitosanitarne są łatwiejsze do opanowania, a ryzyko pojawienia się samosiewu w międzyplonach, służącego jako zielony pomost np. dla mszyc, zostaje zminimalizowane.
- Należy również wziąć pod uwagę fakt, że późno wysiewane międzyplony mają mniejszą wysokość wzrostu, a tym samym mniejsze zużycie wody. Chociaż pokrycie całej powierzchni biomasą służy zapobieganiu jej parowaniu, to jednak zużycie wody wzrasta wraz ze wzrostem wysokości łanu. Dlatego szczególnie na suchych stanowiskach o niedostatecznym nasyceniu wodą i niewielkich opadach zimą siew międzyplonów nie powinien być wykonywany zbyt wcześnie. Zasadniczo gatunki zimotrwałe zużywają większą ilość wody niż gatunki nietolerujące mrozu.
Wnioski dotyczące czasu wysiewu:
Warto jeszcze teraz, na początku września, rozważyć temat uprawy międzyplonów – pod warunkiem jednak, że uwzględnieni się warunki siewu konkretnych gatunków.
Nie każdy gatunek międzyplonu nadaje się do późnego siewu. W takiej sytuacji należy korzystać tylko z tych międzyplonów, które nadają się do późnego siewu lub odpornych na zimno. Należy wówczas wziąć również pod uwagę fakt, że niektóre gatunki międzyplonów nietolerujące mrozu w początkowym stadium są mniej wrażliwe na zimno, co oznacza, że nie mogą zagwarantować pewnego zamrażania rośliny zimą. W takim przypadku należy odpowiednio dostosować strategię wiosennej uprawy międzyplonów do warunków.
Poniższy artykuł zamieszczony na blogu porusza temat skutecznej uprawy międzyplonów: